background img
banner

    Znicze na cmentarzach – skąd taka tradycja?

    4 lata temu przez
    sklep bispol

    Płonący, żywy ogień zniczy jest dla nas, współczesnych, przede wszystkim symbolem pamięci. Ma jednak znacznie więcej znaczeń. Inna była również jego forma, zanim, jak dziś, przybrał postać znicza. Tradycji, które są źródłem dzisiejszych zwyczajów należy szukać w obrzędach pogańskich i staropolskich.

    Zanim pojawiły się znicze

    Palone przez nas znicze wzięły się z tradycji palenia ognia. Był to jeszcze zwyczaj pogański, który wszyscy znamy pod nazwą Dziady. Uczestnicząc w obrzędach Dziadów wierzono, że w tym czasie dusze zmarłych łączą się ze światem żywych. Przywoływano je, by ulżyć im w cierpieniach, zaspokoić ich potrzeby duchowe, a nawet cielesne. Ten czas przypadał, podobnie jak dziś, na dwa pierwsze dni listopada, a przygotowania do niego zaczynały się wcześniej. Centralnym obrzędem było ucztowanie ze zmarłymi. Robiono to zarówno na cmentarzach, jak i w domach. Na grobach zostawiano jedzenie i picie, którym dusze miały się posilić. W domach zastawiano jadłem stoły i często uchylano drzwi, by ułatwić zmarłym ucztowanie.

    sklep bispol

    Obrzęd palenia ognia

    Ważnym elementem obrzędu było również palenie ognia. Robiono to i na cmentarzach, i poza nimi, na rozstajnych drogach, przy obejściach domowych. Ogień pełnił funkcję drogowskazu. Wierzono, że dzięki niemu przywoływani zmarli odnajdują drogę do domu, drogę na ucztę. Ogień miał nieco inną symbolikę, kiedy palono go na grobach osób, które zmarły tragiczną śmiercią i które były chowane poza cmentarnymi murami. Wtedy przypisywano mu moc oczyszczania i jednocześnie ochrony przed złymi mocami.

    Dwie tradycje

    Palenie ognia dla zmarłych było związane nie tylko z dzisiejszym czasem zadusznym. Takie obrzędy Słowianie odprawiali cztery razu w roku. Za każdym razem odbywało się to w przesilenie – wiosenne, letnie, jesienne i zimowe. Wierzono, że właśnie wtedy dusze zmarłych schodzą na ziemię. Zanik wszystkich obrzędów, oprócz jesiennego, wiąże się z postępującym wzmacnianiem tradycji Kościoła. Zaczęło się to już w roku 600, kiedy papież Bonifacy IV ustanowił 1 listopada (początkowo był to 13 maja) świętem zmarłych męczenników. W ten sposób obie tradycje nałożyły się na siebie; tradycja wspominania zmarłych i czczenia wszystkich świętych współistnieją ze sobą.

    Kiedy pojawiły się pierwsze znicze?

    Oczywiście rytuały stopniowo uległy zmianie i uproszeniu, zastąpiły je obrzędy kościelne. Zdaje się, że podobnie jest ze zniczami, które są echem dawnego, słowiańskiego ognia. Dokładnie nie wiadomo, kiedy pojawił się zwyczaj palenia zniczy. Pierwsze wzmianki źródłowe o nim pochodzą z XIX wieku. Wiadomo, że okresie międzywojnia palone były świeczki, które można uznać za pierwotną formę zniczy.

    Kategoria artykułu:
    Życie

    Dodaj komentarz

    Twój adres e-mail nie zostanie opublikowany.