W każdym domu niezbędne jest ogrzewanie, gdyż nie da się w zasadzie bez niego funkcjonować w okresie grzewczym. Co jednak w przypadku gorących miesięcy letnich, kiedy nawet otwieranie okien ani zaciemnianie pomieszczeń nie jest w stanie wychłodzić domu do takiego stopnia, aby było to komfortowe? Coraz częściej w naszym kraju można zaobserwować klimatyzacje zamontowane już nie tylko w sklepach czy biurowcach, ale także w domach jednorodzinnych. Nie jest to jednak jedyne źródło chłodu, które mamy do wyboru. Inne, nawet wydawałoby się, że bardziej wygodne to pompa ciepła, której „efektem ubocznym” w lecie może być ochładzanie domu.
Klimatyzacja domowa
Klimatyzator jest w zasadzie najprostszym i wbrew wzrostowi jego popularności, coraz tańszym rozwiązaniem do zapewnienia komfortowych warunków temperatury powietrza w domu latem. Klimatyzacja coraz mniej kojarzy nam się z luksusem, a jej obecność nie przywodzi na myśl jedynie biurowców czy sklepów. Ponadto, montaż klimatyzacji w domach jednorodzinnych ma wiele pozytywnych konsekwencji dla mikroklimatu, nie tylko w okresie letnim. Klimatyzator można również wykorzystać do ogrzewania domu.
Warto jednak pamiętać, że klimatyzacja nie jest tym samym co wentylacja. Montaż klimatyzatora nie może więc być zamiennikiem wentylacji. Oba te procesy uzdatniania powietrza działają w sposób uzupełniający się.
Klimatyzacja jest świetnym rozwiązaniem dla alergików, a także osób, które cierpią na problemy z płucami. Wynika to z faktu, że klimatyzator filtruje powietrze, dzięki czemu jest ono w znacznej części pozbawione alergenów i innych podrażniających czynników. Na rynku dostępne są również modele wyposażone w możliwość jonizacji powietrza, które w zauważalnym stopniu poprawiają jakość powietrza w domu. Koszt klimatyzacji obecnie zaczyna się od 2 tysięcy złotych, a montaż w zależności od firmy to około 600 zł.
Wady i zalety klimatyzatora
Na temat klimatyzacji krąży wiele mitów, mówiących o tym jak zły wpływ ma ta forma chłodzenia powietrza, na nasze zdrowie. Wynika to z błędów występujących przy montażu lub używaniu klimatyzatora. Jednak ze względu na rosnącą popularność tego urządzenia, montaż oraz późniejsze użytkowanie są już raczej na tyle znane, że wykonywane są prawidłowo.
Nie oznacza to jednak, że jest to rozwiązanie bez wad. Zaleca się, aby różnica temperatur pomiędzy pomieszczeniami klimatyzowanymi, a nieklimatyzowanymi wynosiła maksymalnie 7°C. W przypadku wzmożonych upałów, zdarza się jednak, że użytkownicy ustawiają zbyt niską temperaturę klimatyzatora, co może skutkować przeziębieniem, a nawet zapaleniem zatok czy gardła. Dlatego warto podchodzić rozsądnie do ustawiania temperatury w klimatyzatorze. Ponadto, ważne jest również odpowiednie ustawienie kierunku nadmuchu oraz prędkości powietrza, która powinna być mniejsza niż 0,2m/s. Tutaj również niezastosowanie zaleceń producenta może skutkować dolegliwościami zdrowotnymi.
Przechodząc jednak do zalet klimatyzacji, lista jest znacznie dłuższa. Poza komfortową temperaturą w domu latem, klimatyzator może usuwać nadmiar wilgoci z powietrza. Dzięki temu powietrze jest nie tylko zdrowsze dla nas, ale również sprzyja na przykład hodowaniu roślin i poprawia samopoczucie. Dodatkowo, żywotność klimatyzatorów sięga nawet 30 lat, co znacznie zmniejsza koszty wymiany urządzenia. Ogromną zaletą jest także, wspomniane wcześniej, oczyszczanie powietrza z alergenów, kurzu i pyłów, a montaż klimatyzatora wyposażonego w jonizację dodatkowo poprawia jakość wdychanego przez nas powietrza.
Rodzaje klimatyzacji
Głównym podziałem klimatyzatorów jest ich montaż. Dzieli się je wówczas na klimatyzatory SPLIT oraz przenośne. Urządzenia mobilne przynoszą więcej kłopotów przy codziennym użytkowaniu. Natomiast klimatyzatory SPLIT, czyli rozdzielone, mają dwie części, z czego ta bardziej hałaśliwa montowana jest na zewnątrz. Modele rozdzielone dzielą się na:
- ścienne – najpopularniejsze rozwiązanie w domach jednorodzinnych ze względu na stosunkowo łatwy montaż, tani serwis oraz estetyczny wygląd
- podłogowo-sufitowy – wybierany raczej w sklepach, gdyż jest bardziej złożony
- kasetonowy – umieszcza się go w sufitach podwieszanych i jest przeznaczony do ochładzania dużych powierzchni
- kanałowy – do jego funkcjonowania potrzebne są kanały rozprowadzania chłodnego powietrza
Rozwiązaniem dla domów jednorodzinnych będzie zatem model ścienny SPLIT lub urządzenie przenośne.
Klimatyzacja z pompy ciepła
Działanie klimatyzatora jest w zasadzie takie same jak działanie pompy ciepła, jednak przebiega w odwrotnym kierunku. Nie oznacza to jednak, że aby korzystać z pompy jako klimatyzatora, potrzeba przeróbek czy dodatkowych elementów. Temperatura płynu znajdującego się w wymienniku gruntowym wynosi około 10°C. Pompa wymuszając krążenie wody sprawia, że staje się ona zimna. Funkcjonowanie pompy ciepła jest porównywane do odwróconej lodówki. Zatem w lecie, kiedy pompa ciepła nie służy do ogrzewania można jej bez problemu używać do schładzania. Mamy tutaj do wyboru dwie możliwości chłodzenia aktywną oraz pasywną. Przy wariancie aktywnym, sprężarka pompy ciepła pracuje. Natomiast pasywne chłodzenie usuwa nadmiar ciepła z budynku za pomocą pomp obiegowych. Ta metoda jest możliwa wyłącznie, gdy posiadamy system połączony z gruntem i wodą gruntową. Wówczas część letniego ciepła można w pewnym sensie magazynować i wykorzystać w późniejszych miesiącach do ogrzewania. Do aktywnego chłodzenia pompą ciepła wymagany jest odwracalny obieg czynnika chłodniczego, co jest możliwe w każdym rodzaju pomp. Chłodzenie pasywne jest najbardziej efektywne przy stosowaniu ogrzewania podłogowego lub ściennego.
Zalety i wady pompy ciepła w chłodzeniu
Główną zaletą aktywnego chłodzenia powietrza jest to, że praktycznie każda pompa ciepła jest wyposażona w odwracalny obieg. Jeśli jednak pompa nie posiada takiej funkcji, można taką zamówić u producenta, jednak koszt wzrasta wtedy o około 30%. Chłodzenie pasywne natomiast posiada dużą efektywność energetyczną i niewielką stratę mocy. Poza tym tryb chłodzenia ma korzystny wpływ na regenerację termiczną dolnego źródła.
W kwestii wad w zasadzie ciężko jakiekolwiek znaleźć. Jedną z nich są na pewno ograniczone możliwości chłodzenia, gdyż nie można kontrolować chłodnej temperatury. Poza tym, dochodzi również brak funkcji oczyszczania powietrza oraz usuwania wilgoci, które oferuje klimatyzator.
Gruntowy Wymiennik Ciepła (GWC)
Jest to rozwiązanie stosowane coraz częściej w polskich domach. Stosunkowo prosta budowa wymiennika pozwala na zbudowanie go własnoręcznie. Jego działanie polega na ochładzaniu ciepłego powietrza w lecie. Jest ono zasysane z atmosfery, następnie przepływa przez złoże żwiru usypanego w jamie w gruncie. Podczas styczności ze złożem, powietrze wymienia z nim ciepło, przy czym w lecie temperatura złoża to około 10°C. Zatem letnie powietrze, które ma około 30°C zostaje ochłodzone do 20°C.
Gruntowy wymiennik ciepła może więc pełnić takie funkcje, jak:
- wspomaganie pompy ciepła, jako dolne źródło
- klimatyzacja w lecie, gdzie schłodzone i uzdatnione powietrze jest bezpośrednio wdmuchiwane do pomieszczeń
- klimatyzacja w zimie, jednak tutaj powietrze wstępnie podgrzane przepływa jeszcze przez rekuperator, gdzie jest dodatkowo ogrzewane
Na co zwrócić uwagę przed wyborem chłodzenia z pompy ciepła
Przed zainstalowaniem pompy ciepła z opcją chłodzenia powietrza warto uwzględnić czynniki takie, jak wykonanie dokładnych obliczeń związanych z projektowym obciążeniem chłodzenia domu. Kolejną kwestią jest możliwość dostosowania odbiorników ciepła do funkcji chłodzenia. Przy wykorzystywaniu odbiorników do ocieplania strumienie objętości przepływu mogą być mniejsze. Natomiast gdy używamy ich do chłodzenia, strumienie powinny być nieco większe. Należy także przemyśleć w jaki sposób będziemy zapobiegać powstawaniu kondensatu lub w przypadku jego powstania, w jaki sposób zostanie usunięty.
Podsumowanie
Zarówno chłodzenie powietrza klimatyzacją, jak i pompą ciepła ma wiele zalet, ale także wad. Wybór źródła chłodu w lecie powinien więc być dobrze przemyślany. Oczywiste jest, że jeśli używamy już pompy ciepła do ogrzewania domu, to z pewnością lepszym rozwiązaniem będzie przemiana zamontowanej już pompy w klimatyzator w lecie. W przypadku montażu klimatyzatora dochodzą dodatkowe koszty, których można uniknąć wykorzystując pompę ciepła. Prowadzi to do wniosku, że nie ma jednoznacznej odpowiedzi na pytanie, o to która forma chłodzenia jest lepsza. Jest to uwarunkowane i zależne od indywidualnych cech każdego budynku, wykorzystywanego źródła ciepła itd. Rosnąca popularność klimatyzatorów w domach jednorodzinnych wskazuje na opłacalność i wygodę tego rozwiązania. Ponadto, długa żywotność urządzeń również zachęca do wyboru tej formy chłodzenia powietrza. Aby jednak dokonać odpowiedniego wyboru należy przemyśleć decyzję, skonsultować ją z fachowcem i dokonać niezbędnych obliczeń i pomiarów.
