Istnieje wiele różnorodnych sposobów radzenia sobie z oczyszczaniem ścieków pochodzących z gospodarstw domowych. Jednym z nich jest budowa oczyszczalni roślinnej.
Oczyszczalnie ścieków, wykorzystujące do procesów filtracyjnych florę, dzielą się na dwa główne typy. Mogą być to przydomowe oczyszczalnie z filtrem korzeniowo-gruntowym lub fitoreaktorem. Sprawność tego typu instalacji jest stosunkowo wysoka, ale co ważniejsze, ich eksploatacja jest bardzo tania. Niewątpliwą zaletą oczyszczalni roślinnych jest brak wytwarzania się osadu, który należałoby co jakiś czas usuwać.
Oczyszczalnie przydomowe, wykorzystujące filtry korzeniowo-gruntowe, składają się z warstwy glebowej oraz roślinności bagiennej, takiej jak np. trzcina. Ścieki w tego typu oczyszczalniach przepływają powoli przez złoża gleby i system korzeniowy roślin.
Pierwszym etapem prac przygotowawczych do budowy tego typu systemu jest wykonanie wykopu, który zostaje następnie odizolowany od otoczenia przez zastosowanie folii nieprzepuszczanej. Otwór zostaje zasypany rodzimym gruntem, na którego powierzchni sadzi się trzcinę. System korzeniowy tych roślin pozwala na doprowadzenie tlenu do głębszych partii gleby, dzięki czemu znajdujące się w niej mikroorganizmy mogą sprawniej dokonywać rozkładu związków zawartych w nieczystościach. Ich udział w procesie oczyszczania ścieków stanowi aż 85-90%, podczas gdy rośliny filtrują zaledwie 10-15%. W pierwszych latach użytkowania tego typu oczyszczalni, jej efektywność nie osiąga wartości szczytowych. Jest to spowodowane koniecznością odpowiedniego rozrostu systemu korzeniowego roślin.
Systemy wykorzystujące fitoreaktor działają nieco odmiennie. Ścieki są transportowane przez kanały zasilane powietrzem pochodzącym ze specjalnych pomp. System rur biegnie poniżej poziomu złoża korzeniowo-gruntowego. Z napowietrzonych nieczystości uwalniane są pęcherzyki gazowe, które stanowią pożywkę dla mikroorganizmów zawartych w glebie. Ważnym aspektem, przy projektowaniu instalacji tego typu, jest zapewnienie odpowiedniego poziomu przepływu ścieków – zbyt szybki może zmniejszyć skuteczność ich działania. Sprawność oczyszczalni z fitoreaktorem, dzięki zastosowaniu pomp, nie spada nawet w zimie.
