W dzisiejszych instalacjach wodociągowych, gazowych i cieplnych powszechnie stosowane są zawory kulowe. Ich zadanie jest proste – mają umożliwiać szybkie zamknięcie przepływu, kiedy zajdzie taka konieczność. Jak zbudowane są tego typu zawory? Jakim awariom mogą ulegać?
Budowa zaworów kulowych
Najważniejszym elementem zaworu jest kula, która po przekręceniu ręcznej dźwigni zatyka gniazdo, uniemożliwiając przepływ medium. W kuli wydrążony jest otwór umożliwiający przepływ wody czy gazu, kiedy zawór jest odkręcony, natomiast do przesunięcia kuli dochodzi wskutek ruchu wałka zwrotnego. Warto zauważyć, że w zaworach kulowych instalowane mogą być rozmaite dźwignie. Najczęściej występują rączki pojedyncze, jednak spotkać można też zawory kątowe oraz ze śrubunkiem. Są to modele stosowane głównie wtedy, gdy istnieją ograniczenia przestrzenne.
Obecnie zawory kulowe instalowane są w rozmaitych instalacjach, przez co często nawet kilka dźwigni znajduje się w bliskim sąsiedztwie. Jak ich ze sobą nie pomylić? Sprawa jest dosyć prosta, gdyż przeważnie dźwignie zaworów instalacji wodnych są czerwone, natomiast przepływ gazu zatrzymuje się, przekręcając dźwignię żółtą. Kolory te są zarezerwowane dla wymienionych instalacji, niemniej pojawiają się również zawory w innych barwach. Nie brakuje bowiem czarnych, granatowych oraz metalicznych dźwigni ręcznych.
Awarie zaworów kulowych
Przed dopuszczeniem do użytku, zawory muszą przejść odpowiednie testy, w wyniku których otrzymują odpowiednie atesty technicznie i higieniczne. Teoretycznie zatem, ich sprawność zawsze powinna być zadowalająca. Zwykle rzeczywiście są to niezawodne elementy instalacji, jednak czasami dochodzi do pewnych awarii.
- Pęknięcie konstrukcji
Jedną z najniebezpieczniejszych awarii zaworu kulowego jest jego pęknięcie. Najczęściej do tego rodzaju wypadku dochodzi wskutek błędu konstrukcyjnego dotyczącego gwintu stożkowego. Przyczyną może być wykorzystanie zbyt dużej ilości materiału, który ulega deformacji.
- Korozja zaworu
Zawory kulowe tworzy się najczęściej z zawierającego cynk mosiądzu. Cynk to pierwiastek antykorozyjny, wykorzystywany nawet do tworzenia powłok pokrywających metale bardziej narażone na rdzę. Wydawać by się więc mogło, że korozja nie jest żadnym zagrożeniem dla zaworów kulowych, nawet pomimo ich pracy w wyjątkowo wilgotnych warunkach. Niestety ze względu na wysoką temperaturę panującą w niektórych instalacjach, może dojść do tzw. odcynkowania, czyli wytrącenia cynku. Tym sposobem zawór traci ochronę, przez co w krótkim czasie może chwycić rdzę.
- Nieszczelność
Ostatni z problemów, który może dotyczyć zaworu kulowego to nieszczelność. Dzisiaj dochodzi do niej jednak bardzo rzadko. Konstrukcja elementu sprawia bowiem, iż przeważnie zawór jest całkowicie sprawny lub całkowicie niesprawny, natomiast częściowe awarie są niemal niespotykane.
